Volkskrantartikel van Henk Lindner
16 januari 2014 - Den Haag, Nederland
Ni Hao,
Vandaag heeft de Volkskrant een opinieartikel van mijn hand gepubliceerd over voortgezet onderwijs in China. Een week of zes geleden schreef ik het stukje, als reactie op juichende OECD- cijfers over het Chinese onderwijs. Ik vond het belangrijk om ook de keerzijde daarvan te belichten, en de Volkskrant vindt dat kennelijk ook een goed idee..
Je kunt het verhaal hieronder lezen, of in de Volkskrant natuurlijk. Reacties zijn van harte welkom op dit blog, maar natuurlijk ook bij het artikel op de Volkskrant-site:
Hartelijke groet van Henk Lindner
(In de krant menen ze dat ik 65 duizend kilometer in China gefietst zou hebben. Het is slechts 6.500.)
===============================================================
Onderwijssucces China vraagt hoge tol
Chinese jongeren van 15 jaar leveren betere onderwijsprestaties dan Europese jongeren, zo laten de PISA- cijfers van de OECD zien. Chinakenner Henk Lindner betoogt dat die cijfers vooral het resultaat zijn van een volstrekt dolgedraaid schoolprestatiesysteem in China.
Schoolsystemen in Europa en in China hebben zich, net als andere maatschappelijke instituties, los van elkaar ontwikkeld. Toch vertonen de onderwijssituaties in Europa en China veel overeenkomsten. Beide regio’s kennen bijvoorbeeld klassikaal onderwijs met door de overheid betaalde leraren, en examen- en selectiesystemen.
Grote verschillen zijn er ook. Chinese leerlingen stellen nooit vragen omdat dat wordt geïnterpreteerd als twijfel aan de kennis en autoriteit van de leraar. Confucius doceerde 2500 jaar geleden dat in verhoudingen tussen mensen degene met macht de verantwoordelijkheid heeft om het goede te doen, en dat de afhankelijke gehoorzaam dient te zijn. Het kind gehoorzaamt de ouders, de leerling luistert naar de leraar. Gezagsgetrouwheid maakt dat klassen tot zestig leerlingen in het voortgezet onderwijs goed te managen zijn voor een leraar. Een reguliere Chinese schoolweek is lang: vijf dagen van acht tot vijf.
Voortgezet onderwijs in China begint met drie jaar onderbouw met een examen op de leeftijd van 15 jaar. Bij gunstig examenresultaat volgt toelating tot de driejarige bovenbouw. Doel is dan het landelijk eindexamen, dat toegang kan bieden tot de universiteit. De zes examenvakken zijn Chinees, Wiskunde en Engels, plus naar keuze drie Alfa- of Bèta-vakken. Zittenblijven is niet mogelijk. Examens kennen geen herkansingsmogelijkheden. Er is bewuste schaarste aan plaatsen op de universiteit; universiteiten selecteren op eindexamenresultaten. Scholen worden door de overheid bekostigd op basis van de examenresultaten.
Dit systeem geeft tweezijdige druk op de examenresultaten. Jongeren en hun ouders willen hoge cijfers voor een kans op studie aan een goede universiteit. Leraren willen gunstige examenresultaten omdat hun salarissen daaraan gekoppeld zijn. De onstuimige economische groei heeft in de afgelopen decennia echter geleid tot ernstige verstoring van de precaire balans tussen inspanning en schoolresultaten. Er is een markt voor bijlessen ontstaan die inmiddels gierend uit de hand is gelopen. Scholen organiseren extra lessen die bovenop het basiscurriculum komen. Die extra lessen zijn niet verplicht. Maar scholen hebben ze tot zo’n integraal gedeelte van het curriculum gemaakt, dat het nauwelijks mogelijk is om evenwichtig onderwijs te volgen als je niet deelneemt aan deze ‘facultatieve lessen’. Ouders investeren vaak tot een kwart van hun inkomen in de ‘extra’ lessen voor hun puber.
Een gebruikelijk patroon in de onderbouw is dat de lesdag wordt verlengd tot acht uur ’s avonds en dat ook op zaterdag les gegeven wordt. In de bovenbouw is het nog een graadje erger. Lesdagen duren vaak van zeven uur ’s morgens tot tien uur ’s avonds. De meeste scholen bieden kost en inwoning omdat dat lange lesdagen mogelijk maakt. Op zaterdag eindigt de schooldag wat eerder, zodat leerlingen naar huis kunnen reizen om de zondag bij hun familie door te brengen.
Alleen de armste kinderen gaan naar een ‘kale’ school, zonder extra lessen. Die scholen zijn door geringere verdiensten niet aantrekkelijk voor goede leraren en kennen achterblijvende resultaten.
Chinese 15-jarigen leveren uitstekende onderwijsresultaten, zo bewijst de OECD. Maar dat is slechts het halve verhaal. In de dolgedraaide Chinese onderwijscarrousel ontwikkelen veel jongeren zich eenzijdig. Zij hebben geen tijd voor bijbaantjes, uitgaan, sport, hobby’s en persoonlijke ontwikkeling. Prestatiedruk en monotonie leiden tot psychische instorting en zelfs suïcides van leerlingen. Deze prijs weegt de OECD niet mee in de balans van onderwijsresultaten. Wat mij betreft is die prijs veel te hoog. Nederland moet natuurlijk blijven streven naar het verbeteren van schoolprestaties. Maar het Chinese model is daartoe beslist niet het goede voorbeeld.
Goed en duidelijk verhaal. Mooi dat je door jouw ervaringen ook de andere kant van medaille kan laten zien! En natuurlijk gefeliciteerd met je verhaal in de Volkskrant, leuk.
groetjes, petra
Wat mij opvalt in het Chinese onderwijs is dat (mogelijk als gevoilg van het opvoedkundig systeem) mijn nichtje Engels is gaan studeren, maar dat een gesprek met haar eigenlijk niet mogelijk is. Conversatie in de klas wordt (nog) niet gedaan. Men leert woorden en zinnetjes.
Verder is mijn nichtje nu aan de uni Engels aan het leren en naar de VS gestuurd voor een stage. Ook hier weer een voorbeeld van het niet echt vrije denken. Ik spreek bijna vloeiend UK-Engels en zij verwijt mij dat mijn Engels niet goed is vanwege het ontbreken van slang, iets overigens dat ik ook hoorde in Tblisi in Georgie. Overigens hetzelfde wordt gedaan door de schoonmoeder van mijn Amerikaanse zoon.
Vond dat even bij je verhaal een aanvulling zou kunnen zijn.
Hans Minekus
Het probleem was; haar ouders dwingen haar om een opleiding te gaan volgen, die ze helemaal niet wil.Zij wil de creatieve kant op, en haar ouders willen dat ze wiskunde gaat studeren.
Ze mag geen computer hebben, en geen telefoon met internetverbinding,want dat gaat ten koste van haar studietijd.. Het meisje, jaar of 15, was behoorlijk overstuur daarvan,omdat ze dus gedwongen wordt iets te leren wat haar totaal niet boeit.Je kunt als buitenlander uiteraard niet tegen de ouders zeggen dat ze verkeerd bezig zijn, want dat is natuurlijk gezichtsverlies.Ik heb voorzichtig voorgesteld om een tijdsverdeling te maken in de vrije tijd, dat ze bijvoorbeeld in het weekend 1 dag aan haar eigen hobby mag besteden.Ik vrees met grote vreze dat zij het voorbeeld wordt van een kind dat geestelijk problemen heeft en houdt, puur omdat rijke pappa de lat veel hoger ligt, dan waar zij ooit overheen zal kunnen springen.Ik merk het thuis ook, dat mijn [Chinese]vrouw onze zoon van 7, die al een jaar heeft overgeslagen omdat ie qua nivo ver voorligt op zijn leeftijdsgenootjes,pusht om in vrije tijd xtra huiswerk te maken.In de praktijk komt daar weinig van, aangezien moeder werkt, en pa met zoon dus hele andere dingen gaat doen, die HIJ leuk vindt.Waar hij OOK van leert, maar dan omdat ie het leuk vindt.Anders zie ik de bui hangen dat ie de kop in de wind gooit, en in feite zijn mogelijkheden niet benut.
Het is niet voor niks dat China binnen 10 jaar iedereen op elk vlak iedereen voorbij is gestreefd. Die mentaliteit spreekt mij wel aan die ze daar hebben.
Het kan. Als we maar willen.
Economen wordt daarbij geadviseerd te kijken naar de volgende - fascinerende, zo niet shockerende - figuur:
http://bit.ly/1czXqDJ
Van 16 naar 33 miljard OCW-uitgaven in 13 jaar tijd. En wat kregen we daar voor? Steeds grotere klassen, ruim 20.000 onbevoegde mensen-voor-de-klas in plaats van echte leraren, teruglopende onderwijsresultaten bij PISA, een explosie van niet-lesgevende mensen binnen en buiten de scholen die allemaal mee-eten uit de OCW-pot. Scholen allemaal geprivatiseerd, dus de financiële verantwoording onder het tapijt. Dáár zou een econoom nou eens een rondje over moeten fietsen.
Gr.loek