14. Godshuis, TGV-Tempel, en Quist

Ik stop bij één van de vele mandarijnenkramen langs de weg. Ik mag ze zelf pakken, gebaart de vrouw. Vier neem ik er. Twee yuen moet het kosten, 24 eurocent. Terwijl ik twee muntjes pak doet ze er nog een extra mandarijn bij. Omdat ze het wel grappig vindt, zo'n fietser. En ik realiseer me: wie ben ik nou helemaal om iets te vinden van armoede in dit land? Deze vrouw oogt zelfbewust en tevreden met haar nering. Niets mooiers dan mandarijnenverkoper te zijn aan de kant van de weg!

Reageerder Gerbrand gaf trouwens nog een extra inzicht mee over de armoede van het platteland. Er wonen daar inmiddels ook al weer veel 'remigranten', mensen die teleurgesteld terugkeerden na werk en verblijf in een grote stad. De gouden bergen bleken toch niet zo hoog en de restricties voor migranten bleken toch wel erg knellend. Wat dat laatste betreft: het recht op overheidsvoorzieningen is voor een Chinees gekoppeld aan de geboorteplaats. Als jouw 'hukou' aangeeft dat je van plattelandsgemeente X komt, dan staat het je weliswaar vrij om overal in het land te gaan werken en wonen, maar buiten je gemeente X heb je wel te maken met huisvestingsbeperkingen, en je hebt geen recht op sociale voorzieningen en vooral: geen recht op onderwijs voor je kinderen. Kinderen van migranten blijven dan ook vaak bij opa en oma in het dorp achter. Nou dat is geen leven natuurlijk, voor die paar extra rotcenten van een sappelbaantje in de stad. En dus keren velen toch weer terug. Deze teleurstellings-remigratie zal de overheid op den duur noodzaken om de vestigingsvoorwaarden in de stad toch aantrekkelijker te gaan maken. Anders droogt de stroom nieuwe arbeiders waar de stad voortdurend behoefte aan heeft, gewoon op. Of de mandarijnenmevrouw ooit de stap buiten het dorp gewaagd heeft en nu remigrant is, ik heb natuurlijk geen idee. De mandarijnen zijn heerlijk.

Ik stap op, vervolg mijn weg en passeer een kerk. Het kerkgebouw is groot, nagelnieuw en heeft een niet mis te verstaan groot rood kruis op de toren. Op het moment dat ik een foto maak rijdt er net een rode Porsche voorbij. Mooi plaatje. Het Christendom is sterk in opkomst in China. Reisgids Lonely Planet schrijft die toename en ook de toename van overige religiositeit mede toe aan de hoge dynamiek van het land. Migratie rukt mensen los van vertrouwde omgeving en familie. En de migratie hier is nog enorm veel groter dan in Europa. Een half miljard mensen is in de afgelopen dertig jaar van platteland naar stad verhuisd: evenveel als Europa totaal aan inwoners heeft. Al die dynamiek en veranderingen geven onzekerheid, en dan zoeken mensen nieuwe houvast. In een nieuwe kerk, bijvoorbeeld.

Halverwege de rit van vandaag kom ik door een reeks behoorlijk arme dorpen. Het is er rommelig en vies. Maar er wordt wel overal hard gewerkt in loodsen en schuren, zo te horen aan de geluiden. Overal ongeveer dezelfde geluiden, hakke-plof, hakke-plof. Dat maakt me nieuwsgierig naar wat ze precies doen. Ik stap af en loop naar een loods. Maar er komt net een werkvrouw uit die me vuil aankijkt, 'wat mot je hier', dus ik schrik terug. Zometeen maar een andere loods. Als ik die benader komen er net twee mannen uit die een bestelbus beginnen in te laden met onduidelijke dingen. Hm, ook hier dan maar even geen kijkje nemen. Afijn, het komt er niet meer van. Het is overal hakke-plof. De mensen die ik zie in deze dorpen zien er in mijn ogen niet uitnodigend uit, naar binnen gekeerd. Het geheel geeft een eigenaardige sfeer, bijzonder geschikt voor opnames door Alex van Warmerdam, een regisseur die mooie films maakt over dit soort vervreemdende omgevingen. Nog veel vreemder wordt het als ik een spoorlijn zie liggen en er op dat moment net een TGV-achtige trein passeert.

Groter contrastbeeld tussen treurig lot enerzijds en oneindige mogelijkheden anderzijds is nauwelijks denkbaar. Ook vreemd is het tempo van de TGV: traag. Even verder zie ik waarom: er is een station. Een TGV-station, in deze arme dorpsomgeving?! Als ik dichterbij het station kom zie ik dat het kennelijk een regiofunctie heeft: de parkeerplaatsen zijn overvol met gloednieuwige auto's. Die zullen duidelijk niet van de mensen uit de hakke-plof-loodsen zijn. Het station past volledig bij de vervreemding die de grote contrasten van deze omgeving bij mij teweegbrengt. Het is een fonkelnieuw station, hier en daar zelfs nog niet helemaal af. Enorm groot, geraffineerd design, luxe materialen. Dit is geen gewoon station. Dit is een tempel. Een TGV-tempel. Als je die binnengaat dan betreedt je de belofte van de eeuwige vooruitgang. Dit is een ode aan de toekomst, aan het consumentisme, aan de vooruitgang en aan het harde efficiënte werken. 'De TGV brengt u naar het Licht van de Stad, Oh komt allen tot mij en ga via mij naar het Licht!'

De mensen uit de hakke-plof-dorpen zullen deze tempel nooit betreden. Die is er niet voor hen. Zij rijden hooguit op hun brommer onder het hooggelegen treintracé door, net als ik nu op mijn fiets.

Ik fiets rustig verder en ontmoet de eerste echte beklimmingen van deze reis. Tweemaal een hoogteverschil van een meter of vijfhonderd, wat op zichzelf nog niet heel veel is. Maar stéíl!! Echt Verschrikkelijk Steil! Ik ben enorm blij met mijn nieuwe bergverzet. Vorig jaar fietste ik nog met een achterpion waarvan het grootste tandwiel 28 tanden had. Nu heb ik er eentje met 32 tanden en rijd ik dus zo'n 15 procent lichter tegen de berghellingen op. Dat is hier absolute voorwaarde, anders had ik moeten lopen/duwen, of een andere route kiezen. Hulde aan mijn fietsenmaker Joop Quist (en zijn team van wel acht fietsenmakers) in Scheveningen, bij wie ik al 28 jaar klant ben (zo lang woon ik in Den Haag). Hij had kort voor mijn reis toch nog tijd voor deze pion-klus die ik natuurlijk al veel eerder had moeten organiseren Ik wist vorig jaar immers al dat het nodig was...

De beloning van de beklimmingen is overigens groot natuurlijk: prachtig mooie vergezichten, uitgestorven wegen. Rust. Natuur. Stilte.

De foto's: http://sdrv.ms/1c22tCQ