7. Thuis, kanaal door Walcheren en thuis

'Home is where I lay my hat', valt me te binnen als motto voor deze zevende Chinadag. Een fraaie zin uit een lied waarvan ik even niet meer weet van wie ook alweer (weet jij het toevallig?!). Alleen schiet die zin natuurlijk tekort. 'Thuis' is meer dan alleen een plek waar ik mijn 'hoed' neerleg, of waar ik mijn fiets stal. 'Thuis' is een plek waar ik me veilig en geborgen weet, en waar ik liefst ook nog gekend en gezien word. Als ik dan op mijn nomadische Chinafietsreis zo'n plek vind, of creëer, dan voelt dat heel bijzonder. Nu voel ik me heel welkom en thuis bij meneer Wu (Julia, dank voor je vertaling van het kaartje van 'meneer Yan' in reactie op mijn bericht van gister!). Thuis in China! En op deze dag ga ik fietsen naar Shanghai, waar ik bij een Nederlands gezin op bezoek ga. Wie weet wordt ook dat een fijne plek om mijn hoed neer te leggen!

Ik ontwaak een beetje stram in de pensionkamer van meneer Wu. Het bed is, zoals gebruikelijk in China, een keiharde houten plaat, met daarop een 'matras' van ongeveer twee centimeter dik. Mijn gekastijde fietsspieren hadden op iets beters gehoopt, maar ze moeten het er toch maar mee doen.
Als ik de kamer verlaat om op het zonnige pensionterrasje bij het water te gaan zitten ben ik blij met mijn vooruitziende blik van gisteren: ik had voor de zekerheid gisteravond al ontbijtboodschappen gedaan, en inderdaad, meer Wu heeft geen ontbijt beschikbaar. Wel snelt hij onmiddellijk toe om mij welkom te heten op deze mooie ochtend. Hij haalt thee voor mij, en zet daarna zelfs als kennelijke blijk van onze vriendschap een halveliterfles bier voor mijn neus. Gelukkig ongeopend,dus hoef ik me niet al te bezwaard te voelen om deze bezegeling van onze mannenvriendschap toch maar te laten staan. We raken in een enthousiast gesprek. We beginnen met uitgebreide beschouwingen over het weer. Dat is niet zo ingewikkeld. Met gebaren valt goed de vergelijking te maken tussen het fantastisch zonnige weer van dit moment, en de verschikkelijke regens van de voorgaande dagen. Als dit gespreksonderdeel afgerond is weten we allebei even niet hoe we de gezelligheid verder vorm kunnen geven. Oh, dan heeft meneer Wu een goed idee: hij schrijft iets voor mij op een briefje! Als je elkaar niet verstaat, dan is er immers altijd nog de schrijftaal! Hij gaat er vanuit dat ik dezelfde schrijftaal beheers als alle Chinezen in het hele land. Of je nou Mandarijn of Kantonees spreekt, wat net zo verschilt als bijvoorbeeld Fins en Italiaans, de geschreven taal is voor iedereen in dit grote land (en nog ver daarbuiten!) hetzelfde. Meneer Wu is teleurgesteld dat ik het niet kan lezen en dus blijkbaar een soort analfabeet ben. Gelukkig heb ik dan het slimme idee om het boekje Wat-en-Hoe-in-het-Chinees als gesprekshulpmiddel in te brengen (ja, ik weet het, dat schijnt ook met mijn smartfoon te kunnen, maar zover ben ik nog niet...) en komen we tot een uitwisseling over onze familiale situaties. Meneer Wu blijkt wel een echtgenote te hebben, in tegenstelling tot wat ik had geïnterpreteerd uit het feit dat ik haar niet heb gezien. En hij heeft niet twee dochters, maar één. En inderdaad, dat is de jongedame die ik gister zag. Meneer Wu glimt van trots als hij duidelijk maakt dat zijn dochter in verwachting is en hij dus binnenkort grootvader gaat worden. We beëindigen ons gezellige gesprek met een kleine fotosessie.

Sapiens
Toch jammer dat de voorouders van meneer Wu destijds rechtsafgeslagen zijn en de mijne linksaf. Als Homo's Sapiens hebben we beiden immers onze oorsprong ongeveer 200.000 jaar geleden in Afrika (Wikipedia 'mens') en hoogstwaarschijnlijk hadden die mensen toen al gesproken taal. Maar ja, zwervend over de aarde op zoek naar betere bestaansmogelijkheden hebben de talen van de verschillende groepen zich verschillend ontwikkeld. En nu we elkaar voor het eerst in de geschiedenis weer zo makkelijk kunnen opzoeken (kaartje kopen, fiets in vliegtuig, huppelakee), blijken we elkaar niet te verstaan. Wat een gedoe. Moeten er eerst weer vijf generaties overheen gaan voordat we allemaal Engels spreken!... Of Chinees ;>) ...

Na een warm afscheid, 'tot over vijf jaar!', fiets ik het kanalenlandschap richting Shanghai in. Een geweldig mooi gebied waar ik voor een flink stuk over verstilde wegen langs delen van het 'Grote kanaal' (Wikipedia 'grote kanaal') fiets. Alweer 'thuis', in mijn jeugdherinnering nu, fietsend langs het Kanaal door Walcheren...
De reis van vandaag leidt naar het huis van Marijke, zus van een vriend uit Den Haag. We hebben alleen per mail kennisgemaakt en ik weet dat zij met Göran en hun tweelingzonen van negen in een buitenwijk van Shanghai woont. Googlemaps leidt mij naar het adres. Ik had verwacht bij een appartementengebouw terecht te komen, maar beland bij een gigantische wijk met luxe villa's. De wijk is een 'gated community'. Niettemin doet de bewaker, als ik aan kom fietsen, onmiddelijk en met een brede glimlach de slagboom voor me open. Marijke en Göran wonen in een prachtig lommerrijk huis. Ik ben bijzonder welkom, stal mijn fiets en voel me al snel thuis. Vandaag is echt mijn Thuisdag. Het gezin woont sinds een paar jaar in China en de twee jongens blijken op hun leeftijd al maar liefst viertalig te zijn: Nederlands is basis en moedertaal, Zweeds is vadertaal, hun school is volledig Engelstalig, en dagelijks hebben ze ook een lesuur Chinees op school. Met het grootste gemak demonstreren ze hun taalvaardigheden voor mij. Gelukkig zijn ze net als ik toch het meest thuis in het Nederlands. Van Marijke en Göran leer ik enorm veel bij van hun ervaringen met de Chinese samenleving. Maar hier zal ik me beperken tot één grappig verhaal dat Göran vertelde over 'Ferrero Rocher'. Göran is ingenieur en leidt een innovatie-team van tien Chinese ingenieurs bij de Chinese vestiging van een technisch Europees bedrijf. Vanuit zijn vakgebied heeft hij grote interesse voor alle interculturele misverstanden die er ontstaan rondom productontwikkelingen, patentrecht, kopiëren en innovatie.

Jaren geleden kwam het traditionele Europese chocolade-bonbon-merk Ferrero Rocher net als zoveel andere Westerse bedrijven naar de Chinese markt. Booming China ging een grote koopkrachtige middenklasse krijgen, dus daar moest je bij zijn voor nieuwe afzetmarkten! Nu is een chocolaatje niet zo'n ingewikkeld produkt, dus in no-time waren er Chinese bedrijven die ook zoiets gingen maken. Het meest succesvol daarin was de Chinese firma die vergelijkbare chocolaatjes maakte onder de naam 'Tresor Dore' (google even op die naam: je ziet dan onmiddelijk plaatjes van de exacte kopie van Ferrero Rocher, en er staan voor de liefhebber ook smeuïge krantenartikelen over de rel die ik in de volgende zinnen uit de doeken doe). Ferrero Rocher liet het niet op zich zitten en stapte naar de Chinese rechter wegens schending van het merkenrecht. Tja, dacht de rechter, wat moet ik daar nu mee? Gelukkig was het een wijze rechter die zelf goed nadacht. Hij verzon een slimme oplossing: een steekproefonderzoek houden onder mensen op straat! Dat onderzoek bestond er uit om zo'n verpakt chocolaatje zónder merknaam aan mensen te laten zien en hen dan te vragen wat volgens hen de naam van het procukt was. Uitkomst van het keurig netjes uitgevoerde onderzoek: íedereen noemde de naam van het Chinese merk Tresor Dore. En dus was het Salomonsoordeel van de rechter dat dát blijkbaar het bedrijf moest zijn dat het recht had om die chocolaatjes te maken. En dus: het merk Ferrero Rocher werd door deze rechter verboden op de Chinese markt! Een geweldige uitspraak, vind ik! Als je er met een Europese blik naar kijkt, zoals Ferrero natuurlijk deed toen ze het proces aanspanden, dan is het het een absurde uitkomst. Maar waarom zou dit toch niet ook een juiste uitspraak kunnen zijn?! Overigens heeft een hogere rechter later toch weer het verbod op Ferrero Rocher ongedaan gemaakt. En eind goed, toch al goed, in dit overigens wel tamelijk uitzonderlijke geval. Ferrero heeft met zijn exclusieve Europese merknaam inmiddels toch een behoorlijke positie in China weten te veroveren bij Chinezen die er eer in stellen om de originele traditionele en dure chocolaatjes te kopen. En Tresor Dore heeft een nog groter marktsegment weten te veroveren: lager geprijsd, maar bovenal niet zo gebonden aan de decennia-oude traditie van het eenvormige Europese chocolaatje. Zij hebben allerlei nieuwe smaakvariaties op de markt gebracht, waar consumenten kennelijk ook behoefte aan hadden. En zo hadden Marijke en Göran, en ook de twee jongens, nog tal van andere interessante inkijkjes in deze samenleving. Maar daarvoor is mijn tijd en ruimte op dit medium nu te beperkt...

's Avonds stak de familie speciaal voor mijn komst nog vuurwerk af. Elke bijzondere gebeurtenis in China vier je immers met vuurwerk!

Huishoudelijke informatie en twee vragen:

1. Vandaag 65 km. gefietst.
2. Van Göran een adres gekregen van een electronicagigant waar ik morgen een nieuw toetsenbord ga kopen omdat de houtje-touwtje methodieken waarmee ik de mijne aan de praat hield niet meer helpen.
3. Vandaag typ ik op de computer van Marijke en er is hier bovendien heel snel internet, dus éindelijk eens geen foto-uploadproblemen! Alles foto's van vandaag staan in de LINK onder dit artikel. FOTO'S VAN DAG 5 EN 6 ZIJN NU ALLEMAAL GEPLAATST; KLIK HOODSTUKKEN OPNIEUW AAN VOOR DE FOTO-KLIK-BIJLAGEN!!
4. Maandagochtend ontmoet ik nóg een Nederlandse. Voor daarna heb ik geen afspraken meer. Maar als jij (Ton Bakker bijvoorbeeld?...Of elke andere 'Jij'?) nog een Nederlander kent op in één van de steden op mijn route, of daar in de buurt, dan hoor ik dat graag van je! Je kunt daartoe heb beste contact maken via mijn mailadres [email protected] . Mogelijke steden op de route: Ningbo, Taizhou, Wenzhou, Fuzhou, Xiamen.
5. Op twee van onderstaande foto's staan teksten die meneer Wu geschreven heeft. Kan iemand dat voor mij vertalen?  (Julia?!...)

Foto's van deze dag vind je in deze link: http://sdrv.ms/19G9rFO

De eerdere "kapper-in-het-bos"- foto die ik niet zichtbaar kon maken: nu onderstaand!